Đối với người nông dân thì không có gì quan trọng hơn là việc bảo vệ đất và cây trồng của mình tránh khỏi những tác hại xấu từ bên ngoài. Chính vì vậy nên họ luôn quan tâm đến cách diệt chuột ngoài đồng sao cho an toàn và hiệu quả nhất.
Biện pháp thủ công
Ngay từ đầu vụ, các tổ, đội sản xuất nên đồng loạt ra quân tìm diệt chuột bằng một số biện pháp.
Đào hang
- Xác định chính xác hang có chuột; tìm và lấp kín các cửa hang chỉ chừa lại một cửa. Đào hang chính trước, bịt các hang phụ, sau khi đào hết hang chính mới đào đến hang phụ. Khi đào gần đến tổ phải đào từ từ đề phòng chuột trong ổ xông ra chạy mất. Đào xong phải lấp hang cẩn thận.
- Soi đèn diệt chuột: Buổi tối, dùng đèn pin sáng khi phát hiện thấy chuột rọi thẳng vào mặt chuột, chuột bị quáng đèn không chạy được dùng gậy hoặc xiên là diệt được.
Hun khói
- Là biện pháp dễ làm, có thể kết hợp với biện pháp đốt rơm rạ vệ sinh đồng ruộng. Trước tiên phải tìm và lấp các ngách phụ của hang (hàng chuột thường có nhiều ngách phụ thông nhau), chỉ để lại 1 ngách rồi đặt vợt hoặc lồng, hom đón lõng ở đó. Dùng rơm rạ hoặc rẻ đặt ở cửa hang, vừa đốt vừa quạt khói vào trong hang. Do bị ngạt không chịu được, chuột phải chạy ra ngoài qua ngách phụ. Hiệu quả của biện pháp cao khi tìm và bịt hết cửa ngách phụ và khói không thoát ra ngoài qua các kẽ nứt quanh hang.
Đổ nước
- Phù hợp với nơi gần nguồn nước, đất thịt. Khi xác định được hang cần khoét rộng cửa hang tạo thành phễu lớn, đổ nước vào đầy rồi quan sát; nếu thấy có bong bóng sủi lên thì có thể ngừng đổ nước vì chuột đang bị sặc nước, chắc chắn chúng chui lên nếu không sẽ bị chết (diệt chuột ngay khi chúng lên đến miệng hang). Khi xong cần lấp lại hang sao cho chuột khác không dùng lại được những hang này. Đây được xem là cách diệt chuột ngoài đồng hiệu quả.
- Nuôi mèo để diệt chuột, nuôi chó săn chuột… hoặc ưu tiên sử dụng bả diệt chuột sinh học của một số cơ quan được cấp phép sản xuất.
Đặt bẫy
- Bẫy kẹp, bẫy lồng, bẫy dính,… để nhử chuột và tiêu diệt. Tìm các vị trí chuột hay đến, lối đi… đặt bẫy để bắt.Có thể làm bẫy cây trồng (BCT): Tổ sản xuất (HTX) bố trí một ruộng ở khu đồng tập trung làm mạ, ruộng bẫy ở khu vực trung tâm khoảng vài chục m2, được xuống giống sớm hơn lịch gieo mạ tập trung của địa phương 2 – 3 tuần.
- Xung quanh ruộng bẫy rào kín bằng nilon, cao 60 – 70 cm. Mỗi bờ khoét 1 – 2 lỗ dưới chân hàng rào để đặt bẫy hom. Do khu đồng chưa được xuống giống, gặp ruộng có sẵn thức ăn trước chuột sẽ kiếm chỗ chui vào, vì có hàng rào nên chuột phải chui qua lỗ hom vào bẫy. Dùng rào cản quanh ruộng: dùng hàng rào nilon cao 60 – 70 cm xây xung quanh bờ ruộng lúa, rau, ngô.
Lưu ý
các cọc giữ hàng rào nilon phải dựng thẳng đứng và cắm bên trong ruộng, nilon bao bên ngoài cọc để tránh chuột leo theo cọc vào bên trong ruộng.
Biện pháp canh tác
- Phải xuống giống tập trung, gọn thời vụ trên cùng cánh đồng.
- Hạn chế các bờ lớn, lùm cây giữa đồng; vệ sinh đồng ruộng sau thu hoạch, dọn sạch rơm rạ, cỏ dại, tàn dư cây trồng để hạn chế nơi ẩn náu và sinh sản của chuột.
Những biện pháp sinh học, hóa học có hiệu quả cao
Biện pháp sinh học
- Cách diệt chuột ngoài đồng đơn giản là khuyến khích người dân nuôi mèo, bảo vệ thiên địch của chuột như rắn, các loài chim… Sử dụng chế phẩm sinh học như dùng Boirat đặt nơi có chuột thường qua lại, chuột mới phá hại, đặt cả ngoài đồng, trong nhà, kho tàng.
- Cách sử dụng Biorat: Dùng 20 – 50 gr đặt trong khoảng từ 2 – 5 m ngay cửa hang trên đường mòn chuột thường qua lại, đặt thuốc vào buổi chiều, không để ánh sáng trực tiếp chiếu vào. Khi mở gói thuốc ra nên dùng hết một lần. Không trộn lẫn Boirat với các loại bả khác.
Biện pháp hóa học
- Chỉ dùng thuốc hóa học khi mật độ quần thể chuột cao.
- Do chuột có tính đa nghi nên vài ngày đầu đặt mồi không có thuốc (vào cửa hang hoặc những đường chuột thường qua lại…) để chuột ăn quen mồi.
- Dùng thuốc Storm 0,005% block bait: Đặt bả storm trước miệng hang chuột hoặc dọc đường chuột hay qua lại, nơi chuột cắn phá, cứ cách 2 – 4 m đặt 1 – 2 viên, cách 7 ngày kiểm tra các điểm đặt bả 1 lần để bổ sung bả ở các nơi chuột đã ăn. Dùng thuốc Forkeba 20%: Trộn 1 gói (2 gr) với một phần mồi như cám bột, gạo, ngô, lạc, cá… đặt mồi ở những chỗ chuột thường qua lại.
- Khi sử dụng phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật: Dùng thức ăn mà chuột ưa thích như: thóc, ngô, cua, cá nướng,… để làm mồi trộn với thuốc diệt chuột (ví dụ như thuốc Rat K 2% D….)
- Khi chuột đã quen mồi thì đặt mồi vào đúng vị trí đã đặt mồi không có thuốc trước đây.
- Đặt mồi vào buổi chiều tối, đêm chuột ra ăn, sáng hôm sau thu gom toàn bộ mồi còn dư và xác chuột chết đem chôn để tránh nguy hiểm.
Lưu ý: khi đánh thuốc cần thông báo rộng rãi trong khu dân cư, tổ chức thu gom mồi thừa, xác chuột chôn cẩn thận đảm bảo an toàn cho người, động vật nuôi và môi trường. Tuyệt đối không dùng thuốc chuột Trung Quốc là thuốc ngoài danh mục không được phép sử dụng.
